Pram – Wskazania, Jak Bezpiecznie Stosować

Czym jest Pram i jak działa?

Pram to lek przeciwdepresyjny zawierający cytalopram – związek z grupy selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI). Działa poprzez hamowanie transportera serotoniny w ośrodkowym układzie nerwowym, co prowadzi do stopniowego zwiększenia jej dostępności w przestrzeni synaptycznej. Wyrównanie sygnalizacji serotoninergicznej pomaga łagodzić objawy depresji, zaburzeń lękowych i zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych.

Typowe zastosowania kliniczne obejmują leczenie epizodów depresji oraz profilaktykę nawrotów, zaburzenie lękowe z napadami lęku (z agorafobią lub bez), a także zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne. Efekt przeciwdepresyjny zwykle pojawia się po 1–2 tygodniach, w lęku napadowym pełna odpowiedź może wymagać około 3 miesięcy kontynuacji terapii. Cytalopram podaje się doustnie raz na dobę; jest metabolizowany głównie przez enzymy wątrobowe (CYP2C19, CYP3A4, CYP2D6), a następnie wydalany przez wątrobę i nerki.

Wskazania do stosowania

Pram stosuje się u dorosłych w leczeniu:

• depresji i zaburzeń depresyjnych o różnym nasileniu oraz w profilaktyce nawrotów, również u osób starszych;
• zaburzenia lękowego z napadami lęku (z agorafobią lub bez);
• zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych (OCD);
• dysforii w przebiegu depresji towarzyszącej objawom otępiennym.

Dawkowanie i sposób stosowania

Dorośli – depresja: zazwyczaj 20 mg raz na dobę. W zależności od reakcji klinicznej dawkę można stopniowo zwiększyć do maksymalnie 40 mg na dobę.

Zaburzenie lękowe z napadami lęku: w 1. tygodniu 10 mg raz na dobę, następnie 20 mg raz na dobę. W razie potrzeby lekarz może zwiększyć dawkę do maksymalnie 40 mg na dobę.

Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne: zwykle rozpoczyna się od 20 mg raz na dobę; w zależności od tolerancji i skuteczności dawkę można zwiększyć do maksymalnie 40 mg na dobę.

Pacjenci w podeszłym wieku (>65 lat): zaleca się połowę standardowej dawki (10–20 mg na dobę); maksymalnie 20 mg na dobę.

Zaburzenia czynności wątroby: dawka początkowa 10 mg przez pierwsze 2 tygodnie; w razie potrzeby zwiększenie do 20 mg na dobę. W ciężkiej niewydolności wątroby – szczególna ostrożność.

Pacjenci wolno metabolizujący leki przez CYP2C19: dawka początkowa 10 mg przez 2 tygodnie; maksymalnie 20 mg na dobę.

Zaburzenia czynności nerek: w łagodnym i umiarkowanym upośledzeniu czynności nerek zwykle nie ma potrzeby modyfikacji dawki; w ciężkiej niewydolności nerek brak jednoznacznych danych – decyzję podejmuje lekarz.

Sposób podawania: tabletki połykać w całości, raz na dobę (z posiłkiem lub niezależnie), popijając wodą. Nie należy nagle przerywać leczenia; odstawianie wymaga stopniowego zmniejszania dawki.

Przeciwwskazania

• Nadwrażliwość na cytalopram lub którykolwiek składnik leku.
• Równoczesne stosowanie inhibitorów MAO (np. fenelzyna, tranylcypromina, moklobemid) lub linezolidu bez możliwości ścisłego monitorowania.
• Wrodzony lub stwierdzony w badaniach EKG nieprawidłowo długi czas repolaryzacji komór oraz jednoczesne stosowanie leków, które mogą ten czas niekorzystnie wydłużać.
• Równoczesne stosowanie z pimozydem.

Ostrzeżenia i środki ostrożności

• Ryzyko wystąpienia myśli samobójczych: szczególnie na początku leczenia i u osób <25 lat. W razie nasilenia dolegliwości psychicznych, pojawienia się myśli samobójczych, nietypowych zmian zachowania – pilny kontakt z lekarzem.
• Lęk paradoksalny na początku leczenia napadów lęku – zwykle przemija w ciągu 2 tygodni; pomocne jest rozpoczynanie od mniejszej dawki.
• Drgawki: u osób z padaczką – ścisła kontrola; w razie napadów przerwać leczenie.
• Epizody maniakalne: w chorobie afektywnej dwubiegunowej lek może wyzwolić fazę maniakalną – w takim przypadku przerwać leczenie.
• Akatyzja (niepokój ruchowy z niemożnością usiedzenia) może wystąpić w pierwszych tygodniach; zwiększanie dawki może pogarszać objawy.
• Hiponatremia (m.in. wskutek nieprawidłowego wydzielania hormonu antydiuretycznego), zwłaszcza u osób w podeszłym wieku – w razie splątania, osłabienia, drgawek skontaktuj się z lekarzem.
• Zaburzenia rytmu serca: u osób z bradykardią, po świeżym zawale serca, z niewydolnością serca, zaburzeniami elektrolitowymi (hipokaliemia/hipomagnezemia) ryzyko działań niepożądanych ze strony serca jest większe. Przed rozpoczęciem terapii u osób ze stabilną chorobą serca warto rozważyć badanie EKG.
• Krwawienia: SSRI mogą zwiększać ryzyko krwawień (wybroczyny, krwawienia z przewodu pokarmowego, z dróg rodnych). Ostrożność przy jednoczesnym stosowaniu leków wpływających na krzepnięcie lub płytki (NLPZ, kwas acetylosalicylowy, leki przeciwpłytkowe, przeciwzakrzepowe).
• Jaskra z zamkniętym kątem przesączania: możliwość rozszerzenia źrenic i wzrostu ciśnienia wewnątrzgałkowego – ostrożność u pacjentów z predyspozycjami.
• Leczenie elektrowstrząsami: ograniczone doświadczenie – ostrożność.
• Cukrzyca: możliwe zmiany kontroli glikemii – może być konieczna modyfikacja dawki insuliny/leków doustnych.
• Zaburzenia czynności seksualnych mogą pojawiać się w trakcie terapii; w pojedynczych przypadkach utrzymywały się po odstawieniu.

Interakcje z innymi lekami i alkoholem

• Przeciwwskazane: inhibitory MAO; pimozyd; równoczesne stosowanie leków, które wydłużają repolaryzację komór w EKG (m.in. leki przeciwarytmiczne klasy IA/III, niektóre leki przeciwpsychotyczne, trójpierścieniowe przeciwdepresyjne, wybrane antybiotyki – np. moksyfloksacyna, dożylnie erytromycyna – leki przeciwmalaryczne, niektóre leki przeciwhistaminowe).
• Ryzyko zespołu serotoninowego: jednoczesne stosowanie z innymi lekami serotoninergicznymi – triptany, tramadol, buprenorfina, tryptofan, niektóre leki przeciwdepresyjne – wyłącznie po ocenie korzyści i ryzyka oraz ściszle według zaleceń lekarza.
• Ziele dziurawca (Hypericum perforatum) – może zwiększać częstość działań niepożądanych; nie zaleca się łączenia.
• Lit, tryptofan – możliwe nasilenie działania i działań niepożądanych; wymagana ostrożność i monitorowanie.
• CYP2C19/CYP3A4/CYP2D6: inhibitory tych enzymów (np. omeprazol, esomeprazol, lanzoprazol, flukonazol, fluwoksamina, cymetydyna) mogą zwiększać stężenie cytalopramu – może być konieczne rozważenie modyfikacji dawki.
• Metoprolol i inne leki metabolizowane przez CYP2D6 – możliwe zwiększenie ich stężenia; zwykle bez istotnych klinicznie zmian ciśnienia/rytmu, ale wskazana ostrożność.
• Leki obniżające próg drgawkowy (m.in. niektóre przeciwdepresyjne, neuroleptyki, bupropion, meflochina, tramadol) – wzrost ryzyka drgawek.
• Leki powodujące hipokaliemię/hipomagnezemię – mogą nasilać ryzyko groźnych zaburzeń rytmu serca; wymagają korekty zaburzeń elektrolitowych przed terapią.
• Alkohol – nie zaleca się spożywania w trakcie leczenia.

Przerwanie leczenia i objawy odstawienia

Nagłe przerwanie terapii SSRI zwiększa ryzyko objawów odstawienia. Najczęściej opisywane to: zawroty głowy, parestezje (mrowienia), zaburzenia snu (bezsenność, intensywne sny), lęk lub pobudzenie, nudności/wymioty, drżenie, bóle głowy, biegunka, kołatanie serca, pocenie się, chwiejność emocjonalna, drażliwość, zaburzenia widzenia. Zwykle mają łagodny–umiarkowany charakter i ustępują w ciągu 2 tygodni, ale mogą trwać dłużej (nawet 2–3 miesiące). W razie istotnych dolegliwości lekarz może czasowo powrócić do poprzedniej dawki i wolniej ją redukować.

Ciąża, karmienie piersią, płodność

• Ciąża: dostępne dane nie wskazują na duże ryzyko wad wrodzonych, ale lek stosuje się tylko, gdy jest to bezwzględnie konieczne i po analizie korzyści względem ryzyka. Stosowanie SSRI pod koniec ciąży może wiązać się z ryzykiem przetrwałego nadciśnienia płucnego u noworodka oraz objawów adaptacyjnych/odstawiennych (zaburzenia oddychania, sinica, wahania temperatury, problemy z karmieniem, drżenia, pobudzenie, senność) – wymagają obserwacji po porodzie. SSRI mogą zwiększać ryzyko krwotoku poporodowego.
• Karmienie piersią: cytalopram przenika do mleka (ok. 5% dawki przeliczeniowo); zwykle nie obserwuje się wyraźnego wpływu na dziecko, ale decyzję o kontynuacji karmienia i leczenia podejmuje lekarz – zalecana ostrożność i obserwacja niemowlęcia.
• Płodność: u mężczyzn opisywano przejściowe pogorszenie jakości nasienia w badaniach na zwierzętach; dotychczas brak dowodów na trwałe pogorszenie płodności u ludzi.

Prowadzenie pojazdów i obsługa maszyn

Cytalopram może w niewielkim lub umiarkowanym stopniu wpływać na sprawność psychoruchową (senność, zawroty głowy, zaburzenia koncentracji). Do czasu poznania własnej reakcji na lek nie należy prowadzić pojazdów ani obsługiwać maszyn.

Działania niepożądane

Najczęściej występujące działania niepożądane (zwłaszcza w pierwszych 1–2 tygodniach) to: senność lub bezsenność, ból głowy, suchość w ustach, nudności, zwiększenie potliwości. Zwykle mają charakter przemijający.

• Częste: zmniejszenie apetytu, utrata masy ciała; niepokój, nerwowość, nietypowe sny, stan splątania, zmniejszenie libido, zaburzenia orgazmu u kobiet; drżenie, parestezje, zawroty głowy, zaburzenia uwagi; dzwonienie w uszach; ziewanie; biegunka, wymioty, zaparcia; świąd; bóle mięśni i stawów; zaburzenia seksualne (zaburzenia erekcji/wytrysku); zmęczenie.
• Niezbyt częste: zwiększenie apetytu i masy ciała; agresja, omamy, epizody maniakalne, depersonalizacja; omdlenia; rozszerzenie źrenic; wolne lub szybkie bicie serca; pokrzywka, wysypka, plamica, łysienie, nadwrażliwość na światło; trudności w oddawaniu moczu.
• Rzadkie i istotne klinicznie: zespół serotoninowy (wysoka gorączka, sztywność/kurcze mięśni, szybkie wahania tętna i oddechu, zmiany stanu psychicznego – wymaga pilnej pomocy medycznej); zaburzenia rytmu serca (nagłe kołatanie, omdlenia) – należy niezwłocznie przerwać lek i skontaktować się z lekarzem.

UWAGA: W przypadku wystąpienia wszelkich alarmujących objawów należy skonsultować się z lekarzem!

Przechowywanie i praktyczne informacje

• Przechowuj lek w miejscu niewidocznym i niedostępnym dla dzieci.
• Stosuj zgodnie z zaleceniem lekarza; nie udostępniaj leku innym osobom.
• Nie wyrzucaj leków do kanalizacji ani domowych odpadów – zapytaj farmaceutę, jak bezpiecznie je utylizować.

Jak uzyskać e-receptę na Pram w NetMedika.pl

Krok 1: Wejdź na NetMedika.pl
Na stronie głównej wybierz „E-recepta”, aby przejść do formularza rejestracji na konsultację. Następnie wpisz nazwę wnioskowanego leku.

Krok 2: Wypełnij krótki formularz medyczny
Udziel odpowiedzi na pytania dotyczące Twojego aktualnego stanu zdrowia, obciążeń chorobowych, przebytych chorób, zabiegów operacyjnych, przyjmowanych leków oraz ewentualnych alergii. Jeśli posiadasz aktualne wyniki badań, możesz je również podać w formularzu.

Krok 3: Opłać zamówienie
Po uzupełnieniu formularza przejdź do płatności online – dostępne są szybki przelew, BLIK i karta. Koszt e-konsultacji to około 49 zł.

Krok 4: Oczekuj kontaktu z lekarzem
Lekarz przeanalizuje formularz i skontaktuje się telefonicznie lub przez bezpieczny czat online w celu przeprowadzenia konsultacji.

Przypominamy, że to konsultacja lekarska jest przedmiotem usługi i lekarz może odmówić wystawienia recepty, jeżeli stwierdzi wszelkie przeciwwskazania

Najczęściej zadawane pytania (FAQ)

Podsumowanie

Pram (cytalopram) to lek z grupy SSRI stosowany w leczeniu depresji, lęku napadowego i zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych. Działa, poprawiając przekaźnictwo serotoninergiczne w mózgu, a efekt terapeutyczny narasta w czasie. Wymaga uwzględnienia przeciwwskazań (m.in. zaburzeń rytmu serca) oraz możliwych interakcji, a odstawianie powinno być stopniowe.

Materiał ma edukacyjno-informacyjny charakter i nie zastępuje porady lekarskiej. O wystawieniu e recepty decyduje lekarz po analizie wywiadu i przeciwwskazań – lekarz może odmówić, jeśli uzna, że lek nie jest dla Ciebie bezpieczny. W przypadku niektórych leków konieczne jest okazanie dokumentacji medycznej (np. wcześniejszych recept, wyników badań, karty informacyjnej) potwierdzającej wskazania lub dotychczasowe stosowanie – jej brak może skutkować odmową wystawienia recepty.