Provera

Wprowadzenie

Provera to preparat zawierający medroksyprogesteronu octan — syntetyczny progestagen stosowany w leczeniu zaburzeń związanych z działaniem hormonów płciowych u kobiet. Lek wpływa na oś podwzgórze–przysadka–jajnik, zmniejszając wydzielanie gonadotropin, obniżając stężenia niektórych hormonów steroidowych i powodując zmiany w błonie śluzowej macicy. Ze względu na działanie hormonalne preparat powinien być stosowany wyłącznie zgodnie z zaleceniami lekarza.

Jak działa medroksyprogesteron (mechanizm działania)

Substancja czynna medroksyprogesteronu octan działa jako agonista receptorów progesteronowych. W wyniku tego działania hamowane jest wydzielanie FSH i LH przez przysadkę, co może wpływać na cykl miesiączkowy i proces owulacji. W endometrium powoduje przejście ze stadium wzrostu do stadium wydzielniczego, co ma znaczenie w terapii zaburzeń miesiączkowania oraz w przeciwdziałaniu rozrostowi endometrium podczas terapii estrogenowej.

Wskazania do stosowania

Provera stosuje się w: wtórnym braku miesiączki, czynnościowych (bezowulacyjnych) krwawieniach z macicy spowodowanych zaburzeniem równowagi hormonalnej, łagodnej do umiarkowanej endometriozie oraz w zapobieganiu rozrostowi endometrium u kobiet otrzymujących estrogeny.

Przeciwwskazania

Nie należy stosować leku w przypadku uczulenia na medroksyprogesteronu octan lub którykolwiek ze składników preparatu. Preparat jest przeciwwskazany w ciąży oraz w podejrzeniu ciąży i w diagnostyce ciąży. Nie stosuje się go przy krwawieniach z dróg rodnych o nieustalonej przyczynie, w chorobie zakrzepowej żył, po udarze mózgu, przy ciężkiej niewydolności wątroby, przy rozpoznanym lub podejrzewanym nowotworze złośliwym piersi lub narządu rodnego oraz w przypadku zatrzymania poronienia.

Środki ostrożności i szczególne ostrzeżenia

Przed rozpoczęciem terapii należy skonsultować się z lekarzem. Należy zachować ostrożność u pacjentek z nadwrażliwością na inne steroidy, z chorobami neurologicznymi (padaczka, migrena), z astmą, zaburzeniami pracy serca lub nerek, a także u pacjentek z depresją w wywiadzie. U niektórych kobiet mogą wystąpić objawy odpowiadające depresji przedmiesiączkowej.

Stosowanie leku może zmniejszać tolerancję glukozy, dlatego pacjentki z cukrzycą powinny być starannie monitorowane. Lek może wpływać na wyniki badań hormonalnych – obniżać stężenia steroidów, gonadotropin oraz SHBG. W razie wystąpienia nagłej utraty wzroku lub gwałtownego pogorszenia ostrości wzroku, wystąpienia wytrzeszczu lub podwójnego widzenia należy przerwać leczenie i wykonać badania okulistyczne.

Terapia hormonalna łączona (estrogeny z progestagenami) wiąże się ze zwiększonym ryzykiem incydentów sercowo-naczyniowych, takich jak zawał serca, udar czy żylna choroba zakrzepowo-zatorowa, zwłaszcza u kobiet po menopauzie. U kobiet w starszym wieku (≥65 lat) istnieje zwiększone ryzyko zaburzeń poznawczych i prawdopodobnego otępienia. Lek nie jest przeznaczony do zapobiegania chorobom układu krążenia.

Interakcje z innymi lekami

Należy poinformować lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach. Niektóre leki mogą obniżać stężenie medroksyprogesteronu w osoczu i zmniejszać jego skuteczność, zwłaszcza preparaty indukujące metabolizm wątrobowy. Podawanie dużych dawek medroksyprogesteronu jednocześnie z aminoglutetymidem może znacząco obniżać stężenia środka. Medroksyprogesteronu octan może wpłynąć m.in. na wyniki testu z metyraponem.

Stosowanie z jedzeniem i piciem

Podanie leku podczas posiłku zwiększa jego dostępność biologiczną, co może wpływać na wchłanianie i działanie leku.

Dawkowanie i sposób stosowania

Lek należy stosować dokładnie tak, jak zaleci lekarz. Dawkowanie różni się w zależności od wskazania:

• Wtórny brak miesiączki: 5–10 mg na dobę przez 5–10 dni; krwawienie powinno wystąpić w ciągu 3–7 dni od odstawienia.
• Czynnościowe (bezowulacyjne) krwawienia z macicy: 5–10 mg na dobę przez 5–10 dni, rozpoczynając około 16–21 dnia cyklu; w razie potrzeby dawka może być powtórzona przez 2–3 cykle.
• Leczenie endometriozy (łagodnej do umiarkowanej): zwykle 10 mg trzy razy na dobę przez 90 kolejnych dni, rozpoczynając od 1. dnia cyklu; u 30–40% pacjentek może wystąpić samoograniczające się plamienie.
• Przeciwdziałanie rozrostowi endometrium u kobiet przyjmujących estrogeny: schematy indywidualne, najczęściej ciągły (2,5–5 mg/dobę) lub sekwencyjny (5–10 mg/dobę przez 10–14 dni w 28‑dniowym cyklu).

Nie należy przekraczać zaleconej dawki. Przyjęcie znacznie większej ilości leku wymaga konsultacji lekarskiej — leczenie przedawkowania jest objawowe i wspomagające. W przypadku pominięcia dawki przyjąć ją jak najszybciej, chyba że zbliża się pora następnej dawki — wtedy kontynuować przyjmowanie zgodnie z harmonogramem.

Działania niepożądane

Jak każdy lek, Provera może powodować działania niepożądane. Najczęściej zgłaszane to bóle głowy, nudności oraz zaburzenia krwawień miesiączkowych (nieregularne, nadmierne lub zbyt skąpe, plamienia). Pomimo iż większość działań minie po odstawieniu leku, w razie nasilonych objawów należy skontaktować się z lekarzem.

Inne możliwe działania to reakcje nadwrażliwości, zaburzenia nastroju (w tym depresja), bezsenność, nerwowość, zawroty głowy, zmiany skórne (trądzik, pokrzywka), zmiany w cyklu miesiączkowym, bolesność piersi, zwiększenie masy ciała oraz zmniejszona tolerancja glukozy. Rzadko występują poważniejsze zdarzenia, takie jak żółtaczka czy zatorowość; w razie podejrzenia poważnego działania niepożądanego należy niezwłocznie zasięgnąć pomocy medycznej.

Ciąża i karmienie piersią

Stosowanie preparatu jest przeciwwskazane w ciąży. Istnieją dane wskazujące na związek stosowania progestagenów w pierwszym trymestrze z nieprawidłowościami rozwoju płodu, w szczególności dotyczącymi układu płciowego. Medroksyprogesteronu octan przenika do mleka kobiecego; chociaż nie wykazano wyraźnego zagrożenia dla dziecka, stosowania leku podczas karmienia piersią nie zaleca się bez wyraźnej potrzeby i konsultacji z lekarzem.

Monitorowanie pacjentki i badania kontrolne

Przed rozpoczęciem leczenia i w jego trakcie lekarz powinien przeprowadzać badania kontrolne, obejmujące ocenę ciśnienia tętniczego, badanie piersi, brzucha i narządów miednicy oraz badanie cytologiczne szyjki macicy. U pacjentek przyjmujących terapię hormonalną zalecane są okresowe oceny, dostosowane do stanu zdrowia i czynników ryzyka.

Przechowywanie

Przechowywać w miejscach niewidocznych i niedostępnych dla dzieci, w temperaturze poniżej 25°C. Nie stosować po upływie terminu ważności oraz postępować z przeterminowanym lekiem zgodnie z zaleceniami farmaceuty.

Recepta online na Provera

Provera jest lekiem wydawanym na receptę. W przypadkach, gdy kontynuacja terapii jest konieczna, pacjentka może omówić ze swoim lekarzem możliwości wystawienia recepty, w tym recepty elektronicznej. Uzyskanie e‑recepty na Provera powinno zawsze opierać się na ocenie stanu zdrowia i wskazaniach lekarskich.

Najważniejsze informacje dla pacjentki

Zastosowanie leku musi być zawsze poprzedzone konsultacją lekarską. Należy powiedzieć lekarzowi o wszystkich przyjmowanych lekach i o istniejących chorobach, szczególnie dotyczącym chorób zakrzepowo‑zatorowych, chorób wątroby, migreny, padaczki oraz zaburzeń nastroju. W razie wystąpienia niepokojących objawów — nasilonych bólów głowy, nagłej utraty wzroku, żółtaczki, objawów zakrzepowych lub ciężkich reakcji skórnych — należy przerwać leczenie i niezwłocznie zgłosić się po pomoc medyczną.

FAQ

Czy Provera jest lekiem na receptę?

Tak, Provera jest lekiem wydawanym na receptę i powinna być stosowana wyłącznie po konsultacji z lekarzem.

Jak długo trwa typowa kuracja przy endometriozie?

W leczeniu endometriozy zwykle stosuje się 10 mg trzy razy na dobę przez 90 kolejnych dni, rozpoczynając od pierwszego dnia cyklu; dawkowanie i czas terapii może jednak dostosować lekarz indywidualnie do przebiegu choroby.

Co zrobić, jeśli zapomnę przyjąć tabletkę?

Jeżeli pacjentka zapomni przyjąć dawkę, powinna przyjąć ją jak najszybciej, chyba że zbliża się pora następnej dawki — wtedy należy kontynuować zgodnie z harmonogramem. Nie należy podwajać dawki w celu zastąpienia pominiętej.

Czy można stosować Provera podczas karmienia piersią?

Medroksyprogesteronu octan przenika do mleka kobiecego; chociaż brak jest jednoznacznych dowodów na szkody dla dziecka, nie zaleca się stosowania leku podczas karmienia bez wyraźnej potrzeby i konsultacji z lekarzem.

Jakie badania są potrzebne przed rozpoczęciem leczenia?

Przed terapią lekarz powinien przeprowadzić badanie przedmiotowe, w tym ocenę ciśnienia tętniczego, badanie piersi, brzucha i narządów miednicy oraz wykonać badanie cytologiczne szyjki macicy; w trakcie terapii konieczne są okresowe kontrole medyczne.

Jakie są najczęstsze działania niepożądane?

Do najczęstszych działań niepożądanych należą bóle głowy, nudności oraz zaburzenia krwawień miesiączkowych (nieregularne krwawienia, plamienia lub ich brak).

Czy Provera wpływa na poziom cukru we krwi?

Provera może zmniejszać tolerancję glukozy; pacjentki z cukrzycą powinny być uważnie monitorowane podczas stosowania leku.

Kiedy należy przerwać leczenie i zgłosić się do lekarza?

Należy przerwać leczenie i niezwłocznie skontaktować się z lekarzem w razie wystąpienia nagłej utraty wzroku, podwójnego widzenia, wytrzeszczu, objawów zakrzepowo‑zatorowych, ciężkiej żółtaczki lub ciężkiej reakcji alergicznej.

Gdzie szukać dalszych informacji?

W razie wątpliwości dotyczących stosowania leku należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą, którzy udzielą informacji dostosowanych do indywidualnej sytuacji zdrowotnej.