Flukonazol

Czym jest flukonazol i jak działa?

Flukonazol to lek z grupy azoli przeciwgrzybiczych stosowany doustnie w postaci kapsułek. Działa poprzez hamowanie syntezy ergosterolu, kluczowego składnika błony komórkowej grzybów, co prowadzi do zahamowania wzrostu i rozmnażania drobnoustrojów grzybiczych, w szczególności drożdżaków rodzaju Candida. Preparat wykazuje spektrum działania obejmujące zarówno powierzchowne zakażenia błon śluzowych i skóry, jak i ciężkie, uogólnione zakażenia narządowe oraz zakażenia ośrodkowego układu nerwowego.

Wskazania do stosowania

Flukonazol stosuje się w leczeniu i profilaktyce zakażeń wywołanych przez grzyby, zwłaszcza Candida oraz w terapii i zapobieganiu nawrotom kryptokokowego zapalenia opon mózgowych. Wskazania obejmują m.in. kandydozę jamy ustnej i gardła, zakażenia narządów wewnętrznych, zakażenia pochwy, grzybice skóry i paznokci oraz profilaktykę u pacjentów z osłabioną odpornością.

Postacie i dostępne dawki

Preparat występuje w postaci kapsułek twardych zawierających 50 mg, 100 mg, 150 mg lub 200 mg substancji czynnej. Kapsułki należy połykać w całości, popijając wodą; można je przyjmować niezależnie od posiłku.

Jak stosować flukonazol — zasady dawkowania

Dawkowanie flukonazolu zależy od rodzaju i ciężkości zakażenia, wieku pacjenta oraz czynności nerek. W leczeniu zakażeń błon śluzowych zwykle stosuje się dawki od 50 mg do 400 mg raz na dobę przez okres od 7 do 30 dni w zależności od lokalizacji i reakcji na leczenie. W zakażeniach narządów wewnętrznych schemat często zaczyna się od większej dawki nasycającej (np. 800 mg w pierwszej dobie), a następnie podaje się 400 mg raz na dobę. W leczeniu kryptokokowego zapalenia opon mózgowych stosuje się 400 mg pierwszego dnia, potem 200–400 mg na dobę przez kilka tygodni, w cięższych przypadkach dawki mogą być zwiększone. Jednorazowo w leczeniu grzybic narządów płciowych zwykle stosowana jest dawka 150 mg. U dzieci dawki ustala się na podstawie masy ciała (np. 3 mg/kg, z możliwością podania 6 mg/kg w pierwszej dobie w niektórych wskazaniach); maksymalna dawka u dzieci to zwykle 400 mg/dobę.

Przed rozpoczęciem leczenia — przeciwwskazania i środki ostrożności

Przed zastosowaniem flukonazolu należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą. Nie stosować leku przy nadwrażliwości na flukonazol lub inne składniki preparatu. Nie łączyć z niektórymi lekami wydłużającymi odstęp QT lub metabolizowanymi przez te same szlaki enzymatyczne (np. astemizol, terfenadyna, cyzapryd, pimozyd, chinidyna, erytromycyna). Specjalna ostrożność jest wskazana u pacjentów z chorobami wątroby i nerek, zaburzeniami rytmu serca, zaburzeniami elektrolitowymi (hipokaliemia, hipomagnezemia) oraz u osób, które wcześniej doświadczyły ciężkich reakcji skórnych po przyjęciu leków.

Interakcje z innymi lekami

Flukonazol wpływa na metabolizm wielu leków i może zwiększać lub zmniejszać ich stężenia we krwi. Do istotnych interakcji należą m.in. ryfampicyna, ryfabutyna, opioidy (alfentanyl, fentanyl), leki przeciwdepresyjne (amitryptylina, nortryptylina), leki przeciwgrzybicze (amfoterycyna B, worykonazol), leki przeciwzakrzepowe (warfaryna), benzodiazepiny (midazolam, triazolam), leki przeciwpadaczkowe (karbamazepina, fenytoina), niektóre leki przeciwnadciśnieniowe, immunosupresyjne (np. cyklosporyna, takrolimus), środki przeciwnowotworowe, statyny (zwłaszcza simwastatyna) czy amiodaron. Z tego powodu lekarz powinien znać wszystkie przyjmowane przez pacjenta leki przed rozpoczęciem terapii.

Ciąża, planowanie ciąży i karmienie piersią

Stosowanie flukonazolu w ciąży wymaga szczególnej ostrożności. Długotrwałe i wysokodawkowe terapie u ciężarnych były związane z ryzykiem wad wrodzonych i poronień; flukonazol w dużych dawkach i przez długi czas nie jest zalecany w okresie ciąży, chyba że jest to niezbędne w leczeniu zagrażających życiu zakażeń. Po jednorazowej dawce 200 mg lub mniejszej karmienie piersią można zwykle kontynuować, natomiast przy wielokrotnym podawaniu lub przy dużych dawkach zaleca się przerwanie karmienia lub konsultację z lekarzem.

Działania niepożądane — na co zwrócić uwagę?

Flukonazol może powodować działania niepożądane, chociaż nie u wszystkich one wystąpią. Do częstszych należą ból głowy, nudności, wymioty, ból brzucha, biegunka oraz przemijające wzrosty aktywności enzymów wątrobowych. Może dojść do wysypki skórnej. Rzadziej obserwowano zaburzenia krwi, reakcje alergiczne, zaburzenia neurologiczne (zawroty głowy, drgawki), zaburzenia rytmu serca i poważne uszkodzenie wątroby. W przypadku wystąpienia żółtaczki, silnego osłabienia, znaczącego wysypania skórnego (np. pęcherze, złuszczanie), duszności lub obrzęku twarzy należy natychmiast przerwać leczenie i zgłosić się po pomoc medyczną.

Postępowanie przy przedawkowaniu i pominięciu dawki

W przypadku przedawkowania konieczna jest pilna konsultacja medyczna; leczenie jest objawowe i może obejmować płukanie żołądka oraz terapię podtrzymującą. Objawy przedawkowania mogą obejmować zaburzenia słuchu, widzenia, zaburzenia psychiczne. Jeżeli pominięto dawkę, należy przyjąć ją jak najszybciej, chyba że zbliża się pora kolejnej dawki — wtedy pominąć pominiętą dawkę i kontynuować normalny schemat.

Przechowywanie i inne informacje praktyczne

Preparat przechowywać w miejscu niedostępnym dla dzieci, w temperaturze wskazanej na opakowaniu; nie stosować po upływie terminu ważności. Brak specjalnych zaleceń dotyczących warunków przechowywania; kapsułki zawierają laktozę, co warto uwzględnić u pacjentów z nietolerancją niektórych cukrów.

Recepta online na Flukonazol

Flukonazol dostępny jest na receptę i decyzję o leczeniu podejmuje lekarz po ocenie wskazań i przeciwwskazań. W niektórych sytuacjach możliwe jest uzyskanie Flukonazol recepta online po konsultacji z lekarzem, jednak ostateczne wskazanie i dawka muszą być dobrane indywidualnie. e-recepta na Flukonazol ułatwia realizację leczenia po konsultacji z lekarzem.

Najważniejsze zalecenia dla pacjenta

Przed rozpoczęciem terapii poinformuj lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach, chorobach wątroby lub serca oraz o planowanej ciąży. Przestrzegaj zaleconego dawkowania, nie przekraczaj zaleceń i nie stosuj leku u innych osób. W przypadku nasilających się objawów niepożądanych, żółtaczki, ciężkiej wysypki lub objawów uczulenia natychmiast przerwij leczenie i skontaktuj się z lekarzem.

FAQ

Czy flukonazol można stosować bez konsultacji z lekarzem?

Nie zaleca się samodzielnego stosowania flukonazolu bez konsultacji z lekarzem, zwłaszcza przy podejrzeniu zakażeń narządów wewnętrznych, zakażeń u osób z osłabioną odpornością oraz u kobiet w ciąży. Lekarz oceni wskazania, dobierze dawkę i okres leczenia oraz sprawdzi możliwe interakcje z innymi lekami.

Jak długo trwa leczenie kandydozy pochwy jednorazową dawką 150 mg?

Jednorazowa dawka 150 mg u wielu kobiet skutecznie leczy prostą kandydozę pochwy; jednak jeśli objawy utrzymują się lub nawracają, konieczna jest ponowna ocena przez lekarza i ewentualne inne leczenie lub profilaktyka.

Co robić, jeśli po zażyciu leku pojawi się wysypka?

W przypadku wystąpienia wysypki skontaktuj się z lekarzem. Przy nasilonej wysypce z pęcherzami, owrzodzeniami jamy ustnej, obrzęku twarzy lub trudnościami w oddychaniu należy natychmiast przerwać leczenie i zgłosić się po pomoc medyczną, ponieważ mogą to być objawy ciężkiej reakcji nadwrażliwości.

Czy flukonazol wpływa na skuteczność tabletek antykoncepcyjnych?

Flukonazol może wchodzić w interakcje z doustnymi środkami antykoncepcyjnymi; w trakcie dłuższego leczenia lekarz może zalecić dodatkowe metody antykoncepcji. Przy jednorazowej dawce zwykle ryzyko jest niewielkie, ale warto omówić to z lekarzem.

Jakie badania warto wykonać przed i w trakcie leczenia?

Przy dłuższym leczeniu lub u pacjentów z chorobami wątroby zaleca się monitorowanie funkcji wątroby (enzymy wątrobowe). W wybranych przypadkach lekarz może zalecić badania krwi w celu monitorowania parametrów hematologicznych lub elektrolitów.

Czy flukonazol można stosować u dzieci?

Tak, flukonazol bywa stosowany u dzieci, w tym niemowląt, ale dawkowanie ustala się na podstawie masy ciała i rodzaju zakażenia; dla małych dzieci dostępny jest również syrop flukonazolu, gdy nie mogą połknąć kapsułek.

Co zrobić w razie pominięcia dawki?

Jeśli zapomnisz przyjąć dawki, przyjmij ją jak najszybciej, chyba że zbliża się pora kolejnej dawki — wówczas pomiń pominiętą dawkę i kontynuuj plan leczenia. Nie przyjmuj dawki podwójnej, aby nadrobić pominięcie.