Arypiprazol

Co to jest Arypiprazol

Arypiprazol to lek z grupy leków przeciwpsychotycznych (neuroleptyków) stosowany w leczeniu zaburzeń psychicznych charakteryzujących się zaburzeniami percepcji i myślenia oraz epizodami maniakalnymi. Działa poprzez modulację układów neuroprzekaźnikowych w mózgu, co pomaga zmniejszyć objawy psychotyczne, takie jak omamy, urojenia, pobudzenie czy chaotyczne zachowanie. Preparat dostępny jest w postaci tabletek o dawkach 5 mg, 10 mg, 15 mg i 30 mg.

Wskazania

Arypiprazol jest stosowany u dorosłych i młodzieży w leczeniu schizofrenii oraz u dorosłych i młodzieży (od 13 lat) w leczeniu epizodów maniakalnych w przebiegu choroby afektywnej dwubiegunowej oraz w zapobieganiu nawrotom u pacjentów dorosłych, którzy dobrze odpowiadają na leczenie.

Przed zastosowaniem — ważne informacje

Decyzję o rozpoczęciu leczenia powinien podjąć lekarz na podstawie rozpoznania oraz oceny stanu zdrowia pacjenta. Lek przepisany jest indywidualnie i nie należy go udostępniać innym osobom. Przed rozpoczęciem terapii należy poinformować lekarza o wszystkich chorobach współistniejących, szczególnie o cukrzycy lub zaburzeniach metabolicznych, chorobach układu krążenia, napadach drgawek, występowaniu mimowolnych ruchów mięśniowych, historii zakrzepicy oraz o epizodach uzależnień lub zaburzeń kontroli impulsów.

Przeciwwskazania

Nie stosować u osób uczulonych na arypiprazol lub którykolwiek ze składników preparatu. Leku nie należy stosować u dzieci poniżej 13 lat ze względu na brak danych dotyczących bezpieczeństwa i skuteczności w tej grupie wiekowej.

Interakcje z innymi lekami

Arypiprazol może wchodzić w istotne interakcje z wieloma lekami. Przed rozpoczęciem i w trakcie leczenia poinformuj lekarza lub farmaceutę o wszystkich przyjmowanych preparatach, w tym dostępnych bez recepty i ziółkach. Szczególną ostrożność wymaga jednoczesne stosowanie:

• leków wpływających na rytm serca (np. chinidyna, amiodaron, flekainid),
• niektórych leków przeciwdepresyjnych i preparatów ziołowych (np. fluoksetyna, paroksetyna, wenlafaksyna, dziurawiec),
• silnych inhibitorów i induktorów enzymów wątrobowych (m.in. ketokonazol, itrakonazol, ryfampicyna, karbamazepina, fenytoina, fenobarbital),
• leków stosowanych w leczeniu HIV (np. inhibitory proteaz),
• leków przeciwbólowych i przeciwmigrenowych wpływających na stężenie serotoniny (np. tramadol, tryptany).

Połączenie arypiprazolu z lekami zwiększającymi poziom serotoniny może zwiększać ryzyko wystąpienia zespołu serotoninowego. Niektóre leki mogą nasilać lub osłabiać działanie arypiprazolu, co może wymagać dostosowania dawki.

Dawkowanie

Lek należy przyjmować ściśle według zaleceń lekarza. Tabletkę należy połykać w całości, popijając wodą; można przyjmować niezależnie od posiłków. Zalecana dawka u dorosłych to zazwyczaj 15 mg raz na dobę; lekarz może zmieniać dawkę w zależności od odpowiedzi i tolerancji, maksymalnie do 30 mg na dobę. U młodzieży dawka docelowa najczęściej wynosi 10 mg raz na dobę, przy czym leczenie może być rozpoczynane od mniejszych dawek i stopniowo zwiększane. Nie zmieniaj dawek ani nie przerywaj leczenia bez konsultacji z lekarzem.

Postępowanie w przypadku pominięcia dawki i przedawkowania

Jeżeli zapomnisz przyjąć dawki, zażyj ją jak najszybciej, chyba że zbliża się pora kolejnej dawki — nie przyjmuj dwóch dawek jednocześnie. W przypadku przedawkowania należy natychmiast skontaktować się z lekarzem lub udać do najbliższego szpitala. Objawy przedawkowania mogą obejmować pobudzenie, przyspieszone bicie serca, drgawki, nieprawidłowe ruchy ciała, zaburzenia świadomości, ospałość, zaburzenia oddechu i zmiany ciśnienia krwi.

Możliwe działania niepożądane

Arypiprazol może powodować działania niepożądane o różnym nasileniu. Do częstych należą: zmiany metaboliczne (zwiększenie stężenia cukru we krwi), zaburzenia snu, uczucie lęku, akatyzja (niepokój ruchowy), drżenia, bóle głowy, zmęczenie, senność, nudności, wymioty oraz zaburzenia widzenia. Rzadziej występują zaburzenia hormonalne (np. zmiany stężenia prolaktyny), objawy pozapiramidowe, zaburzenia rytmu serca, spadki ciśnienia przy wstawaniu, a także reakcje alergiczne.

Istotne, choć rzadkie, działania niepożądane obejmują złośliwy zespół neuroleptyczny (gorączka, sztywność mięśni, zaburzenia świadomości), drgawki, zespół serotoninowy, ciężkie reakcje alergiczne (w tym zespół DRESS), zaburzenia wątroby, zakrzepy żylne oraz myśli samobójcze. U pacjentów w podeszłym wieku z demencją obserwowano zwiększone ryzyko poważnych powikłań, w tym udaru i zgonu.

Jeżeli wystąpią nasilone lub niepokojące objawy, w tym objawy sugerujące poważne działania niepożądane, należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem lub pilnie udać się do szpitala.

Ciąża, karmienie piersią i płodność

Jeżeli jesteś w ciąży lub karmisz piersią, podejrzewasz ciążę lub planujesz ciążę, omów z lekarzem korzyści i ryzyko związane ze stosowaniem leku. Stosowanie w ostatnim trymestrze ciąży może spowodować u noworodków objawy takie jak drżenie, senność, trudności w oddychaniu i ssaniu; w razie ich wystąpienia konieczny jest kontakt z lekarzem. Karmienie piersią podczas przyjmowania leku powinno być omówione z lekarzem — nie zaleca się jednoczesnego przyjmowania leku i karmienia piersią bez konsultacji.

Ostrzeżenia dotyczące prowadzenia pojazdów i obsługi maszyn

Lek może wywoływać zawroty głowy, senność i zaburzenia widzenia. W związku z tym należy zachować ostrożność podczas prowadzenia pojazdów i obsługi maszyn, szczególnie na początku leczenia lub po zmianie dawki.

Skład i postać leku

Tabletki zawierają substancję czynną arypiprazol w dawkach 5 mg, 10 mg, 15 mg lub 30 mg oraz substancje pomocnicze, w tym laktozę. Pacjenci z nietolerancją niektórych cukrów powinni skonsultować się z lekarzem przed przyjęciem leku.

Przechowywanie

Przechowywać w miejscu niedostępnym dla dzieci. Lek nie wymaga specjalnych warunków przechowywania. Nie stosować po upływie terminu ważności widniejącego na opakowaniu.

Recepta online na Arypiprazol

Arypiprazol jest lekiem wydawanym na receptę. W niektórych przypadkach lekarz może wystawić receptę w formie elektronicznej zgodnie z obowiązującymi przepisami. Decyzję o wystawieniu recepty podejmuje lekarz po ocenie stanu zdrowia i wskazań do terapii. Informacja o możliwościach uzyskania e-recepty zależy od placówki oraz indywidualnej oceny medycznej.

Często zadawane pytania (FAQ)

Czy można przerwać przyjmowanie leku, gdy poczuję się lepiej?

Nie należy przerywać leczenia bez konsultacji z lekarzem. Nagłe odstawienie może prowadzić do nawrotu objawów lub do wystąpienia działań niepożądanych. Lekarz poinformuje, jak stopniowo zmniejszać dawkę, jeśli będzie to konieczne.

Jakie są najczęstsze działania niepożądane?

Do najczęstszych należą zaburzenia snu, uczucie lęku, akatyzja, drżenia, bóle głowy, zmęczenie, senność, nudności, wymioty oraz zaburzenia widzenia. Zwykle nasilają się na początku leczenia i mogą ustępować wraz z adaptacją organizmu.

Co zrobić, jeśli pojawią się myśli samobójcze lub silne pogorszenie nastroju?

Natychmiast skontaktuj się z lekarzem lub najbliższym oddziałem ratunkowym. W przypadku pojawienia się myśli samobójczych lub zachowań autoagresywnych konieczna jest natychmiastowa interwencja medyczna.

Czy Arypiprazol wpływa na poziom cukru we krwi?

Tak — u niektórych pacjentów obserwowano zwiększenie stężenia cukru we krwi oraz nowe przypadki cukrzycy lub zaostrzenie przebiegu istniejącej cukrzycy. Osoby z ryzykiem metabolicznym powinny być monitorowane pod kątem glikemii i objawów hiperglikemii.

Jak postępować w przypadku pominięcia dawki?

Zażyć pominiętą dawkę jak najszybciej, chyba że zbliża się pora kolejnej; w takim wypadku pominąć pominiętą dawkę i kontynuować leczenie zgodnie z planem. Nie przyjmować podwójnej dawki tego samego dnia.

Jakie środki ostrożności dotyczą starszych pacjentów i osób z demencją?

U osób w podeszłym wieku z demencją istnieje zwiększone ryzyko poważnych działań niepożądanych, w tym udaru i zgonu; stosowanie wymaga ostrożności i dokładnej oceny korzyści i ryzyka. Należy monitorować objawy i stan ogólny pacjenta.