Alfadiol

Co to jest Alfadiol i jak działa

Alfadiol zawiera alfakalcydol – syntetyczną pochodną witaminy D. Substancja ta ułatwia wchłanianie wapnia w przewodzie pokarmowym oraz jego wbudowywanie w tkankę kostną. Alfakalcydol jest prekursorem kalcytriolu i w organizmie podlega przemianom prowadzącym do uzyskania pełnej aktywności biologicznej. Lek działa szczególnie tam, gdzie naturalne przekształcenia witaminy D są utrudnione, np. przy zaburzeniach funkcji nerek.

Wskazania do stosowania

Alfadiol stosuje się w leczeniu i profilaktyce stanów wynikających z niedoboru aktywnych postaci witaminy D oraz zaburzeń gospodarki wapniowo‑fosforanowej. Główne wskazania to osteoporoza (postmenopauzalna i starcza) związana z niedoborem witaminy D, hipokalcemia, krzywica i osteomalacja oporna na witaminę D, niedoczynność przytarczyc, osteodystrofia nerkowa, zaburzenia gospodarki wapniowej przy przewlekłej niewydolności nerek oraz zespoły nerczycowe u dzieci po długotrwałym leczeniu glikokortykosteroidami.

Przeciwwskazania i kiedy nie stosować

Przeciwwskazania

Nie należy stosować Alfadiolu w przypadku uczulenia na alfakalcydol lub którykolwiek składnik preparatu, w tym na olej arachidowy (orzeszki ziemne) czy składniki otoczki. Lek jest przeciwwskazany przy hiperkalcemii, hiperfosfatemii (z wyjątkiem stanów związanych z niedoczynnością przytarczyc), hipermagnezemii, hiperkalciurii samoistnej, rozmiękaniu kości spowodowanym zatruciem glinem, kamicy nerkowej wapniowej oraz przy ciężkim zaburzeniu czynności wątroby. Nie stosuje się leku przy stwierdzonym przedawkowaniu witaminy D.

Środki ostrożności

Stosowanie Alfadiolu wymaga kontroli lekarskiej i regularnego monitorowania parametrów biochemicznych krwi i moczu. Może dojść do nadmiernego zwiększenia stężenia wapnia i fosforanów, zwłaszcza u pacjentów z zaburzeniami nerek. Na początku leczenia lekarz zleci oznaczanie poziomu wapnia 1–2 razy w tygodniu, a po ustaleniu dawki zwykle raz w miesiącu. Konieczne może być także okresowe badanie azotu pozabiałkowego, kreatyniny, fosfatazy zasadowej oraz dobowego wydalania wapnia.

Interakcje z innymi lekami i żywnością

Przed rozpoczęciem terapii należy poinformować lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach, suplementach i preparatach zawierających jony metali. Jednoczesne stosowanie może wymagać korekty dawkowania lub okresowej kontroli parametrów biochemicznych.

• Nie łączyć z glikozydami nasercowymi bez nadzoru – hiperkalcemia może prowadzić do zaburzeń rytmu serca.
• Moczopędne tiazydowe mogą zwiększać ryzyko hiperkalcemii.
• Leki i preparaty zawierające duże dawki wapnia, zobojętniające kwas żołądkowy (w tym sole magnezu) oraz preparaty zawierające sole glinu mają wpływ na gospodarkę wapniowo‑fosforanową i mogą zmieniać efekt Alfadiolu.
• Pochodne hydantoiny, barbiturany, prymidon i inne leki przeciwdrgawkowe, a także glikokortykosteroidy i salicylany, mogą osłabiać działanie alfakalcydolu.
• Leki obniżające wchłanianie (kolestyramina, kolestypol, olej parafinowy) mogą zmniejszać wchłanianie Alfadiolu.
• Nadmierne spożycie produktów mlecznych i preparatów wapnia podczas terapii może zwiększać ryzyko hiperkalcemii.

Dawkowanie i sposób stosowania

Dawkowanie ustala lekarz indywidualnie, w zależności od wieku, masy ciała, wskazania oraz wyników badań (stężenia wapnia w surowicy i wydalania wapnia z moczem). Lek podaje się doustnie, zwykle raz na dobę.

• Dorośli z osteoporozą: zazwyczaj 0,5–1 µg raz na dobę.
• Dorośli z hipokalcemią, krzywicą lub osteomalacją oporną na witaminę D oraz zaburzeniami gospodarowania wapnia przy niewydolności nerek: typowo 0,5–1 µg raz na dobę, dostosowane przez lekarza.
• Dzieci i młodzież oraz pacjenci z zespołami nerczycowymi: dawkowanie zależne od masy ciała (np. 0,25 µg lub 0,5 µg raz na dobę) – lekarz dobiera dawkę i czas leczenia.

W razie pominięcia dawki przyjąć lek jak najszybciej; jeśli zbliża się pora kolejnej dawki, pominąć dawkę pominiętą i nie stosować dawki podwójnej.

Przedawkowanie

Objawy przedawkowania związane są z hiperkalcemią i obejmują: brak łaknienia, osłabienie, nudności, wymioty, biegunkę, wielomocz, wzmożone pragnienie, nadmierne pocenie się, bóle i zawroty głowy. Przy znaczącym przedawkowaniu mogą wystąpić bóle kostne, zwapnienia ektopowe, białkomocz, nadciśnienie i zaburzenia rytmu serca. W przypadku podejrzenia przedawkowania należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem lub pogotowiem; leczenie polega na odstawieniu leku i odpowiedniej terapii szpitalnej.

Działania niepożądane

Do najważniejszych działań niepożądanych należą objawy związane z nadmiernym stężeniem wapnia w surowicy: hiperkalcemia i hiperkalciuria, objawiające się m.in. wielomoczem, poliurią, pragnieniem, nudnościami, zaparciami, bólami mięśniowymi i kostnymi oraz zaburzeniami rytmu serca. Mogą wystąpić też bóle głowy, zawroty, zaburzenia funkcji nerek, a w rzadkich przypadkach reakcje nadwrażliwości, zmiany skórne i objawy ze strony przewodu pokarmowego.

Wszystkie niepokojące objawy należy zgłaszać lekarzowi. Regularne badania kontrolne przy stosowaniu Alfadiolu pomagają wcześnie wykryć i zapobiec poważnym powikłaniom.

Przechowywanie

Przechowywać w oryginalnym opakowaniu, w miejscu niedostępnym dla dzieci, w temperaturze poniżej 25°C, nie zamrażać. Nie używać po upływie terminu ważności. Niewykorzystane leki należy usuwać zgodnie z zaleceniami farmaceuty, nie wyrzucać do kanalizacji ani do odpadów domowych.

Recepta online na Alfadiol

Alfadiol jest lekiem dostępnym wyłącznie na receptę i jego stosowanie wymaga nadzoru lekarza. W niektórych systemach opieki zdrowotnej możliwe jest zrealizowanie e-recepty na Alfadiol w oparciu o konsultację lekarską; decyzja o przepisaniu i dawkowaniu zależy od indywidualnej oceny stanu pacjenta oraz wyników badań laboratoryjnych. Informacje o dostępności recepty online uzyskać można u uprawnionego lekarza prowadzącego.

Porady praktyczne dla pacjenta

Przed rozpoczęciem terapii poinformuj lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach, alergiach (zwłaszcza na orzeszki ziemne lub soję) oraz o schorzeniach nerek, wątroby czy serca. Stosuj się do zaleceń dotyczących badań kontrolnych – ich brak zwiększa ryzyko powikłań. Unikaj jednoczesnego przyjmowania dużych dawek wapnia z suplementów bez konsultacji. Jeśli planujesz ciążę, jesteś w ciąży lub karmisz piersią, omów korzyści i ryzyko z lekarzem – Alfadiol można stosować w ciąży tylko jeśli korzyść przewyższa ryzyko; nie zaleca się stosowania w okresie karmienia piersią.

Najczęściej zadawane pytania

Co robić przed rozpoczęciem leczenia Alfadiolem?

Przed leczeniem lekarz oceni stężenie wapnia i fosforanów we krwi, funkcję nerek oraz dobowe wydalanie wapnia z moczem. Omówi też leki i suplementy przyjmowane dotychczas, aby uniknąć interakcji.

Jak często trzeba kontrolować badania podczas terapii?

Początkowo stężenie wapnia kontroluje się 1–2 razy w tygodniu, a po ustaleniu dawki zwykle raz w miesiącu. W zależności od stanu klinicznego lekarz może zlecić dodatkowe badania krwi i moczu co 1–3 miesiące.

Jakie są objawy przedawkowania i kiedy zgłosić się do lekarza?

Objawy obejmują nudności, wymioty, brak apetytu, osłabienie, wielomocz, pragnienie i bóle głowy. Wystąpienie tych objawów wymaga pilnego kontaktu z lekarzem i oznaczenia stężenia wapnia.

Czy można stosować Alfadiol razem z suplementami wapnia?

Łączne stosowanie suplementów wapnia wymaga ostrożności i nadzoru lekarza, ponieważ zwiększa ryzyko hiperkalcemii. Nie należy przyjmować dużych dawek wapnia bez konsultacji.

Czy Alfadiol wpływa na zdolność prowadzenia pojazdów?

Nie ma danych sugerujących, aby alfakalcydol wpływał niekorzystnie na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługi maszyn; jednak każdy pacjent powinien oceniać własne samopoczucie i w razie zawrotów głowy lub zaburzeń rytmu przestać prowadzić i zgłosić się do lekarza.

Co zrobić, jeśli pominę dawkę?

Przyjąć pominaną dawkę jak najszybciej, o ile nie zbliża się pora kolejnej; nie przyjmować podwójnej dawki w celu uzupełnienia pominiętej. W razie wątpliwości skontaktować się z lekarzem.

Kto powinien szczególnie uważać stosując Alfadiol?

Osoby z niewydolnością nerek, pacjenci w wieku podeszłym, osoby z kamicą nerkową w wywiadzie oraz pacjenci przyjmujący leki wpływające na gospodarkę wapniową powinny być szczególnie monitorowane.