Glucophage XR – e-Recepta Online, Wskazania, Skutki Uboczne

e-Recepta na Glucophage XR

Zamów konsultację online z możliwością uzyskania e-recepty na lek Glucophage XR.

Zamów teraz za 49 zł

Glucophage XR (metformina, tabletki o przedłużonym uwalnianiu) to lek pierwszego wyboru w leczeniu cukrzycy typu 2 u dorosłych, szczególnie z nadwagą. Stosuje się go także w stanie przedcukrzycowym oraz w terapii zespołu policystycznych jajników (PCOS).

Glucophage XR – co to za lek i jak działa?

Metformina, substancja czynna Glucophage XR, to biguanid obniżający stężenia glukozy zarówno na czczo, jak i po posiłkach. Nie pobudza wydzielania insuliny, dlatego nie powoduje hipoglikemii w monoterapii. Działa wielotorowo: zmniejsza wątrobową produkcję glukozy, zwiększa obwodowy wychwyt i wykorzystanie glukozy (wrażliwość na insulinę), modyfikuje jelitowy obrót glukozy (m.in. ogranicza wchłanianie, zwiększa uwalnianie GLP-1) i wpływa na mikrobiotę jelitową. Często stabilizuje masę ciała lub sprzyja jej niewielkiemu spadkowi. W klasycznych badaniach wykazano, że u dorosłych z nadwagą, u których dieta była niewystarczająca, metformina jako lek pierwszego rzutu ogranicza powikłania cukrzycy i obniża wybrane ryzyka sercowo-naczyniowe.

Skład, postać i uwalnianie XR

Glucophage XR 500 mg to tabletki o przedłużonym uwalnianiu, białe lub białawe, okrągłe, z wytłoczonym „500”. Jedna tabletka zawiera 500 mg chlorowodorku metforminy (≈390 mg metforminy). Postać XR zapewnia powolne uwalnianie substancji czynnej, co poprawia tolerancję ze strony przewodu pokarmowego i pozwala na podanie raz na dobę – zwykle wieczorem z posiłkiem.

Uwaga praktyczna: nie krusz, nie rozgryzaj tabletek – połykaj w całości, popijając wodą. Otoczka tabletki może być widoczna w stolcu – to zjawisko prawidłowe dla tej postaci leku.

Wskazania do stosowania

• Cukrzyca typu 2 u dorosłych – monoterapia lub terapia skojarzona (z doustnymi lekami przeciwcukrzycowymi lub insuliną), zwłaszcza u pacjentów z nadwagą.
• Zapobieganie cukrzycy typu 2 u pacjentów ze stanem przedcukrzycowym.
• Zespół policystycznych jajników (PCOS).

Dawkowanie i tytracja w cukrzycy typu 2

Dorośli z prawidłową czynnością nerek (GFR ≥ 90 ml/min): zwykle 1 tabletka 500 mg raz na dobę, podczas wieczornego posiłku. Po 10–15 dniach – ocena glikemii i stopniowe zwiększanie dawki (o 500 mg co 10–15 dni) do osiągnięcia celu. Maksymalna dawka wynosi 2000 mg raz na dobę (czyli 4 × 500 mg) przyjmowane z kolacją.

Jeśli 2000 mg raz/dobę (XR) nie zapewnia kontroli glikemii, można rozważyć zamianę na metforminę o natychmiastowym uwalnianiu (IR) do 3000 mg/dobę (podzielone dawki), o ile będzie lepiej tolerowana i skuteczniejsza klinicznie.

Pacjenci już leczeni metforminą: dawkę początkową XR zwykle ustala się jako równoważną dobowej dawce poprzedniej metforminy IR. U osób przyjmujących >2000 mg/dobę w postaci IR – nie zaleca się przejścia na XR 500 mg.

Terapia skojarzona z insuliną: zacznij od 500 mg XR wieczorem, dawkę insuliny dostosowuj do wyników glikemii. Metformina często zmniejsza zapotrzebowanie na insulinę.

Dostosowanie dawki w niewydolności nerek i u osób starszych

• GFR 60–89 ml/min – maks. 2000 mg/d; rozważ redukcję dawki, jeśli czynność nerek się pogarsza.
• GFR 45–59 ml/min – maks. 2000 mg/d; dawka początkowa ≤ połowy dawki maksymalnej; kontrola nerek częściej (np. co 3–6 mies.).
• GFR 30–44 ml/min – maks. 1000 mg/d (XR).
• GFR < 30 ml/min – przeciwwskazany.
• W podeszłym wieku – dawkowanie opieraj na funkcji nerek; kontroluj GFR regularnie.

Dawkowanie w stanie przedcukrzycowym i w PCOS

• Stan przedcukrzycowy (monoterapia): zwykle 1000–1500 mg raz na dobę podczas wieczornego posiłku. Kontynuację ocenia lekarz na podstawie glikemii i profilu ryzyka.
• PCOS: zazwyczaj 1500 mg raz na dobę (wieczorem). W badaniach wykazano m.in. normalizację cykli, indukcję owulacji i zmniejszenie nasilenia trądziku/hirsutyzmu.

Jak przyjmować – praktyczne zasady

• Z posiłkiem: przyjmuj podczas kolacji (zmniejsza dolegliwości żołądkowo-jelitowe).
• Nie krusz/nie żuj – połykaj w całości; popij wodą.
• Pominięta dawka: nie przyjmuj podwójnej dawki; weź następną o zwykłej porze.
• Przedawkowanie/objawy alarmowe: w razie nudności, wymiotów, bólu brzucha z kurczami, osłabienia, trudności z oddychaniem, hipotermii – natychmiastowa pomoc medyczna (ryzyko kwasicy mleczanowej).
• Styl życia: lek nie zastępuje zdrowej diety i aktywności – to fundament terapii.

Przeciwwskazania

• Nadwrażliwość na metforminę lub składniki pomocnicze.
• Każda ostra kwasica metaboliczna (w tym kwasica mleczanowa, cukrzycowa kwasica ketonowa) oraz stan przedśpiączkowy w cukrzycy.
• Ciężka niewydolność nerek (GFR < 30 ml/min) lub ostre stany mogące upośledzać czynność nerek (odwodnienie, ciężkie zakażenie, wstrząs).
• Choroby prowadzące do niedotlenienia tkanek (ostra/niestabilna niewydolność serca, niewydolność oddechowa, świeży zawał, wstrząs).
• Niewydolność wątroby.
• Ostre zatrucie alkoholem, alkoholizm.
• Dzieci i młodzież <18 lat – brak danych dla postaci XR.

Ostrzeżenia i środki ostrożności (kwasica mleczanowa, nerki, kontrola)

• Kwasica mleczanowa (bardzo rzadka, ciężka): ryzyko rośnie przy ostrym pogorszeniu nerek, chorobach serca/płuc, sepsie, niedotlenieniu, ciężkim odwodnieniu, niewydolności wątroby, nadmiernym alkoholu. Objawy: nudności/wymioty, ból brzucha i kurcze mięśni, skrajne zmęczenie, duszność, hipotermia. W razie podejrzenia – natychmiast odstaw lek i wezwij pomoc.
• Odwodnienie, biegunka, wymioty, gorączka, upał – czasowo przerwij metforminę; skontaktuj się z lekarzem.
• Kontrola nerek: oznacz GFR przed rozpoczęciem i co najmniej raz w roku (częściej u seniorów lub przy ryzyku pogorszenia).
• Środki kontrastowe zawierające jod: przerwij metforminę przed/w trakcie badania; nie wznawiaj przez ≥48 h i tylko po potwierdzeniu stabilnej funkcji nerek.
• Duży zabieg chirurgiczny (znieczulenie ogólne/podpajęczynówkowe/zewnątrzoponowe): przerwij przed zabiegiem; wznowienie ≥48 h po operacji lub po powrocie żywienia doustnego i potwierdzeniu stabilnej czynności nerek.
• Niewydolność serca: można stosować w stabilnej przewlekłej niewydolności (z kontrolą serca i nerek); przeciwwskazana w ostrej/niestabilnej.
• Witamina B₁₂: metformina może obniżać stężenie B₁₂ (zależnie od dawki/czasu). W przypadku objawów niedoboru (m.in. niedokrwistość, parestezje, zapalenie języka) rozważ oznaczenie i suplementację.
• Choroby mitochondrialne (np. MELAS, MIDD): nie zalecana – ryzyko nasilenia kwasicy mleczanowej i powikłań neurologicznych.

Interakcje lekowe i alkohol

• Środki kontrastowe z jodem: patrz wyżej – obowiązkowa przerwa (≥48 h) i kontrola GFR przed wznowieniem.
• Leki mogące pogarszać czynność nerek (NLPZ/COX-2, inhibitory ACE, ARB, diuretyki – zwłaszcza pętlowe): konieczna ścisła kontrola nerek i rozważ korektę dawki.
• Leki o działaniu hiperglikemizującym (glikokortykosteroidy, sympatykomimetyki β₂): możliwa konieczność częstszych kontroli glikemii i dostosowania metforminy.
• Nośniki kationów organicznych (OCT): metformina jest substratem OCT1/OCT2.
  
  
  
  • Inhibitory OCT1 (np. werapamil) mogą zmniejszać skuteczność.
  
  
  • Induktory OCT1 (np. ryfampicyna) mogą zwiększać wchłanianie/skuteczność.
  
  
  • Inhibitory OCT2 (np. cymetydyna, dolutegrawir, ranolazyna, trimetoprim, wandetanib, izawukonazol) mogą zmniejszać nerkowe wydalanie metforminy (wzrost stężenia).
  
  
  • Inhibitory OCT1+OCT2 (np. kryzotynib, olaparyb) – możliwość wpływu na skuteczność i klirens.
  
  
  
  Zachowaj ostrożność, zwłaszcza przy upośledzonej funkcji nerek; rozważ korektę dawki.
• Alkohol: unikaj nadmiernego spożycia – zwiększa ryzyko kwasicy mleczanowej (szczególnie przy głodzeniu/niedożywieniu i chorobach wątroby).

Ciąża, karmienie i płodność

Ciąża: utrzymanie glikemii jak najbliżej normy zmniejsza ryzyko powikłań matczyno-płodowych. Metformina przenika przez łożysko; duże zbiory danych nie wskazują na wzrost ryzyka wad wrodzonych. Jeżeli klinicznie konieczne, można rozważyć metforminę w ciąży (jako alternatywę/uzupełnienie insuliny) zgodnie z decyzją lekarza.

Karmienie piersią: metformina przenika do mleka w niewielkich ilościach; brak działań niepożądanych u niemowląt w ograniczonych danych, ale lek nie jest zalecany w laktacji. Decyzję o kontynuacji karmienia i leczenia podejmuje lekarz po ocenie korzyści/ryzyka.

Płodność: nie wykazano wpływu metforminy na płodność u ludzi; w PCOS może sprzyjać normalizacji cykli i owulacji.

Działania niepożądane – kiedy do lekarza?

• Bardzo często: dolegliwości żołądkowo-jelitowe (nudności, wymioty, biegunka, ból brzucha, utrata apetytu) – zwykle na początku terapii, przemijają. Zapobiega im przyjmowanie z posiłkiem i powolna tytracja.
• Często: zaburzenia smaku; zmniejszenie stężenia witaminy B₁₂ (czasem objawowe – patrz Ostrzeżenia).
• Bardzo rzadko: kwasica mleczanowa (patrz wyżej), nieprawidłowe próby wątrobowe lub zapalenie wątroby (ustępują po odstawieniu), reakcje skórne (rumień, świąd, pokrzywka).

Natychmiast skontaktuj się z lekarzem w razie objawów kwasicy mleczanowej, żółtaczki, ciężkich/persistujących dolegliwości jelitowych pomimo przyjmowania z posiłkiem, bądź innych niepokojących objawów.

Prowadzenie pojazdów

Metformina nie wywołuje hipoglikemii w monoterapii i nie upośledza zdolności prowadzenia pojazdów/obsługi maszyn. Zachowaj ostrożność w terapii skojarzonej z insuliną lub lekami hipoglikemizującymi (możliwa hipoglikemia).

Przechowywanie

Przechowuj w miejscu niewidocznym i niedostępnym dla dzieci. Brak szczególnych wymagań dotyczących temperatury. Nie stosuj po terminie EXP (ostatni dzień wskazanego miesiąca). Leków nie wyrzucaj do kanalizacji ani odpadów domowych – zapytaj farmaceutę o bezpieczną utylizację.

Jak uzyskać e-receptę na Glucophage XR na NetMedika.pl

Krok 1: Wejdź na NetMedika.pl i wybierz usługę e-recepty. Na stronie głównej kliknij „E-recepta” – trafisz do formularza konsultacji. Wybierz, że chodzi o receptę na lek.

Krok 2: Wypełnij krótki formularz medyczny. Podaj dane dotyczące zdrowia (cukrzyca, choroby nerek/wątroby/serca, przyjmowane leki – w tym NLPZ, leki na nadciśnienie, preparaty OTC i zioła). Jeśli masz wyniki (glukoza, eGFR, morfologia) – wpisz je. To pomaga lekarzowi ocenić bezpieczeństwo.

Krok 3: Opłać konsultację (szybki przelew, BLIK, karta). Koszt to ok. 49 zł.

Krok 4: Oczekuj kontaktu z lekarzem – zwykle w krótkim czasie. Kontakt może odbyć się telefonicznie lub przez czat online. Pamiętaj: przedmiotem usługi jest konsultacja; lekarz może odmówić wystawienia recepty, jeśli występują przeciwwskazania lub nie jest to kontynuacja leczenia.

Najczęściej zadawane pytania – Glucophage XR e-Recepta i praktyka

Podsumowanie

Glucophage XR to skuteczna i dobrze przebadana metformina w wygodnej postaci raz na dobę. Oferuje wielokierunkowy wpływ na glikemię, sprzyja stabilizacji masy ciała i ogranicza ryzyko wybranych powikłań cukrzycy. Kluczowe jest właściwe dobranie dawki, kontrola nerek, świadomość objawów kwasicy mleczanowej oraz ostrożność przy badaniach z kontrastem jodowym, dużych zabiegach i w chorobach współistniejących.

e-Recepta na Glucophage XR

Zamów konsultację online z możliwością uzyskania e-recepty na lek Glucophage XR.

Zamów teraz za 49 zł

Materiał ma edukacyjno-informacyjny charakter i nie zastępuje porady lekarskiej. O wystawieniu e recepty decyduje lekarz po analizie wywiadu i przeciwwskazań – lekarz może odmówić, jeśli uzna, że lek nie jest dla Ciebie bezpieczny. W przypadku niektórych leków konieczne jest okazanie dokumentacji medycznej (np. wcześniejszych recept, wyników badań, karty informacyjnej) potwierdzającej wskazania lub dotychczasowe stosowanie – jej brak może skutkować odmową wystawienia recepty.