Betesda – Wskazania, Interakcje, Ostrzeżenia

Czym jest Betesda i jak działa?

Betesda to krople doustne stosowane u dorosłych w depresji i wybranych zaburzeniach lękowych. Zawiera escytalopram – nowoczesny lek z grupy SSRI, który zwiększa dostępność serotoniny w ośrodkowym układzie nerwowym, stabilizując nastrój i zmniejszając lęk oraz natrętne myśli. Preparat działa całą dobę, dzięki czemu podaje się go raz dziennie; efekty narastają stopniowo w ciągu kilku tygodni regularnego stosowania. Postać kropli ułatwia precyzyjne odmierzanie i możliwość zmieszania z wodą lub sokiem (pomarańczowym lub jabłkowym), co bywa wygodne dla pacjentów.

Wskazania do stosowania

• Epizody ciężkiej depresji.
• Zespół lęku napadowego (z agorafobią lub bez).
• Fobia społeczna (lęk społeczny).
• Uogólnione zaburzenia lękowe.
• Zaburzenia obsesyjno–kompulsyjne (ZOK/OCD).

Leczenie prowadzi lekarz, indywidualnie określając czas terapii i zakres kontynuacji po uzyskaniu poprawy.

Skład i postać

• Postać: krople doustne, roztwór 20 mg/ml (przezroczysty roztwór o gorzkim smaku).
• Substancja czynna: escytalopram. Każda 1 kropla = 1 mg escytalopramu.
• Istotne substancje pomocnicze: etanol – 4,7 mg w jednej kropli (ok. 94 mg/ml; ok. 9,4% v/v); produkt uznawany za „wolny od sodu” (mniej niż 23 mg sodu na dawkę).

Dawkowanie i sposób stosowania

Uwaga: dawkowanie dobiera lekarz. Betesda podawana jest raz na dobę (z posiłkiem lub niezależnie). Krople można zmieszać z wodą, sokiem pomarańczowym lub jabłkowym, szybko wymieszać i wypić. Nie mieszać z innymi płynami ani z innymi lekami. Butelkę odwróć pionowo w dół; jeśli krople nie wypływają, lekko postukaj w dno butelki.

Typowe schematy zależne od wskazania (dla dorosłych)

• Depresja: zwykle 10 mg/dzień (10 kropli); w razie potrzeby do 20 mg/dzień. Poprawa po 2–4 tygodniach; po uzyskaniu remisji kontynuacja zwykle ≥6 miesięcy.
• Lęk napadowy: początkowo 5 mg/dzień (1. tydzień), następnie 10 mg/dzień; maks. 20 mg/dzień. Maksymalna skuteczność często po ok. 3 miesiącach.
• Fobia społeczna: zwykle 10 mg/dzień; w zależności od tolerancji 5–20 mg/dzień. Leczenie przynajmniej 12 tygodni, a następnie ocena potrzeby długoterminowej terapii.
• Uogólnione zaburzenia lękowe: zwykle 10 mg/dzień, do 20 mg/dzień w razie potrzeby; ocena korzyści w regularnych odstępach.
• OCD: początkowo 10 mg/dzień, możliwe zwiększenie do 20 mg/dzień; terapia długoterminowa bywa potrzebna.

Szczególne grupy pacjentów

• Wiek ≥65 lat: start 5 mg/dzień; zwykle maks. 10 mg/dzień (brak danych skuteczności w fobii społecznej).
• Zaburzenia wątroby: początkowo 5 mg/dzień przez 2 tygodnie; następnie 10 mg/dzień wg reakcji.
• Zaburzenia nerek: łagodne/umiarkowane – bez korekty; ciężkie – ostrożnie.
• Wolni metabolizerzy CYP2C19: początkowo 5 mg/dzień (2 tygodnie), potem 10 mg/dzień wg tolerancji.
• <18 lat: nie zaleca się stosowania.

Nie odstawiaj leku nagle. W razie zakończenia terapii dawkę zmniejsza się stopniowo przez ≥2 tygodnie, aby ograniczyć objawy odstawienne.

Przeciwwskazania

• Nadwrażliwość na escytalopram lub którykolwiek składnik leku.
• Jednoczesne stosowanie inhibitorów MAO (nieselektywnych, nieodwracalnych) oraz skojarzeń z moklobemidem lub linezolidem bez ścisłego monitorowania.
• Stwierdzone wydłużenie repolaryzacji komór w EKG lub wrodzona skłonność do takich zaburzeń.
• Równoległe stosowanie leków wydłużających repolaryzację komór w EKG (m.in. część przeciwarytmicznych IA/III, niektóre przeciwpsychotyczne, TLPD, wybrane antybiotyki i leki przeciwhistaminowe).

Ostrzeżenia i środki ostrożności

• Ryzyko wystąpienia myśli samobójczych – najwyższe na początku leczenia i po zmianach dawki; ścisła obserwacja, szczególnie u osób <25 lat i z obciążeniami w wywiadzie.
• Lęk paradoksalny na starcie (zwłaszcza w lęku napadowym) – zwykle przemija w 2 tygodnie; stąd niższa dawka początkowa.
• Drgawki: przerwij leczenie w razie napadów; ostrożnie w padaczce.
• Mania/hipomania – w razie objawów przerwać leczenie.
• Hiponatremia/SIADH: większe ryzyko u osób starszych, z marskością lub przy lekach obniżających sód.
• Krwawienia: możliwe wybroczyny/plamica i krwawienia (w tym z przewodu pokarmowego), zwłaszcza z NLPZ/ASA/lekami przeciwpłytkowymi lub przeciwzakrzepowymi; SSRI/SNRI mogą zwiększać ryzyko krwotoku poporodowego.
• Serce i EKG: escytalopram może powodować wydłużenie repolaryzacji komór w EKG i złośliwe arytmie (np. torsade de pointes), zwłaszcza przy zaburzeniach elektrolitowych (hipokaliemia/hipomagnezemia), bradykardii, po zawale, w niewydolności serca – w tych sytuacjach rozważ EKG przed leczeniem i wyrównanie elektrolitów.
• Zespół serotoninowy: ryzyko przy łączeniu z lekami serotoninergicznymi (tryptany, tramadol, buprenorfina, L-tryptofan, lit, ziele dziurawca, linezolid/błękit metylenowy).
• Akatyzja i niepokój ruchowy – typowo w pierwszych tygodniach; samoistne zwiększanie dawki może nasilać objawy.
• Jaskra z wąskim kątem przesączania: możliwość rozszerzenia źrenic i wzrostu ciśnienia wewnątrzgałkowego.
• Betesda zawiera etanol: 4,7 mg/kroplę (ok. 94 mg/ml); ilość w typowych dawkach jest niewielka, ale uwzględnij to u osób z przeciwwskazaniami do alkoholu.

Zawsze poinformuj lekarza o schorzeniach współistniejących i wszystkich przyjmowanych lekach (również OTC i ziołowych).

Interakcje

Najważniejsze połączenia wymagające unikania lub nadzoru:

• IMAO (nieselektywne, nieodwracalne) – przeciwwskazane; konieczne przerwy czasowe. Skojarzenia z moklobemidem i linezolidem – przeciwwskazane bez ścisłego monitorowania.
• Leki wydłużające repolaryzację komór w EKG – nie łączyć (efekt addycyjny).
• Leki serotoninergiczne (SSRI/SNRI, tryptany, tramadol, buprenorfina, lit, L-tryptofan, ziele dziurawca) – ryzyko zespołu serotoninowego.
• Leki obniżające próg drgawkowy (trójpierścieniowe i część SSRI/SNRI, część neuroleptyków, tramadol, meflochina, bupropion) – ostrożnie.
• Antykoagulanty i leki przeciwpłytkowe (warfaryna, dipirydamol, fenprokumon; ASA/NLPZ) – wzrost ryzyka krwawień; wskazana kontrola INR przy warfarynie.
• Inhibitory CYP2C19 (omeprazol, esomeprazol, flukonazol, fluwoksamina, lanzoprazol, tyklopidyna) oraz cymetydyna – mogą zwiększać stężenie escytalopramu (czasem potrzeba redukcji dawki).
• Hamowanie CYP2D6 przez escytalopram: możliwe zwiększenie stężeń flekainidu, propafenonu, metoprololu, TLPD (dezypramina, klomipramina, nortryptylina) i niektórych przeciwpsychotycznych (rysperydon, tiorydazyna, haloperydol) – rozważ korektę dawkowania.
• Leki wywołujące hipoK/hipoMg – zwiększają ryzyko zaburzeń rytmu; zachować ostrożność.
• Alkohol: nie zaleca się łączenia z lekami psychotropowymi.

Ciąża, karmienie piersią i płodność

• Ciąża: nie stosować rutynowo; decyzja po analizie korzyści i ryzyka. Ekspozycja w późnej ciąży może wiązać się z objawami u noworodka (zaburzenia oddychania, wahania temperatury, trudności z karmieniem, drżenia/pobudzenie) oraz zwiększonym ryzykiem przetrwałego nadciśnienia płucnego noworodka. SSRI/SNRI mogą zwiększać ryzyko krwotoku poporodowego.
• Karmienie piersią: escytalopram przenika do mleka; nie zaleca się stosowania w laktacji – decyzja indywidualna.
• Płodność: opisywano przemijające pogorszenie jakości nasienia w badaniach na zwierzętach i dla niektórych SSRI – znaczenie kliniczne u ludzi niepewne.

Prowadzenie pojazdów

Lek może wpływać na czujność i sprawność psychomotoryczną (szczególnie na początku terapii). Do czasu poznania indywidualnej reakcji unikaj prowadzenia pojazdów i obsługi maszyn.

Przedawkowanie, pominięcie dawki, odstawianie

Przedawkowanie

Może powodować m.in. zawroty, drżenia, pobudzenie, drgawki, senność do śpiączki, nudności/wymioty, zaburzenia rytmu serca, spadek ciśnienia, zaburzenia elektrolitowe. Wymaga pilnej pomocy medycznej i monitorowania (w tym EKG).

Pominięcie dawki

Jeśli przypomnisz sobie przed snem – przyjmij pominiętą dawkę. Jeśli przypomnisz sobie w nocy lub następnego dnia – pomijaj i wróć do stałej pory. Nie stosuj dawki podwójnej.

Odstawianie

Zmniejszaj dawkę stopniowo przez ≥2 tygodnie. Zbyt szybkie przerwanie może wywołać zawroty, parestezje („prądy”), zaburzenia snu, lęk/pobudzenie, nudności, drżenia, potliwość, chwiejność emocjonalną.

Możliwe działania niepożądane

Bardzo często/często: nudności, suchość w ustach, bezsenność lub senność, bóle głowy, zawroty, zmęczenie; biegunka/zaparcia, bóle brzucha, potliwość, drżenia, niepokój, lęk, obniżone lub zwiększone łaknienie, wahania masy ciała, zaburzenia widzenia, szumy uszne, uderzenia gorąca; wybroczyny, krwawienia z nosa; u części pacjentów zaburzenia czynności seksualnych (np. opóźnienie ejakulacji, obniżone libido).

Inne istotne działania niepożądane: hiponatremia (czasem z zaburzeniami świadomości i drgawkami); zaburzenia rytmu serca związane z wydłużeniem repolaryzacji komór w EKG (z omdleniami/kołataniem); zespół serotoninowy (gorączka, pobudzenie, drżenia/mioklonie, biegunka); manie/hipomanie, akatyzja; wybroczyny/krwawienia (w tym z przewodu pokarmowego); reakcje nadwrażliwości; wzrost enzymów wątrobowych, zapalenie wątroby/żółtaczka.

UWAGA: W przypadku wystąpienia wszelkich alarmujących objawów należy skonsultować się z lekarzem!

Przechowywanie

Przechowuj lek w miejscu niewidocznym i niedostępnym dla dzieci, w oryginalnym opakowaniu. Nie stosuj po upływie terminu ważności. Niewykorzystanego leku nie wyrzucaj do kanalizacji – zapytaj farmaceutę o bezpieczną utylizację.

Jak uzyskać e-receptę na Betesda w NetMedika.pl

Krok 1: Wejdź na NetMedika.pl
Na stronie głównej wybierz „E-recepta”, aby przejść do formularza rejestracji na konsultację. Następnie wpisz nazwę wnioskowanego leku.

Krok 2: Wypełnij krótki formularz medyczny
Udziel odpowiedzi na pytania dotyczące Twojego aktualnego stanu zdrowia, obciążeń chorobowych, przebytych chorób, zabiegów operacyjnych, przyjmowanych leków oraz ewentualnych alergii. Jeśli posiadasz aktualne wyniki badań, możesz je również podać w formularzu.

Krok 3: Opłać zamówienie
Po uzupełnieniu formularza przejdź do płatności online – dostępne są szybki przelew, BLIK i karta. Koszt e-konsultacji to około 49 zł.

Krok 4: Oczekuj kontaktu z lekarzem
Lekarz przeanalizuje formularz i skontaktuje się telefonicznie lub przez bezpieczny czat online w celu przeprowadzenia konsultacji.

Przypominamy, że to konsultacja lekarska jest przedmiotem usługi i lekarz może odmówić wystawienia recepty, jeżeli stwierdzi wszelkie przeciwwskazania

Najczęściej zadawane pytania

Podsumowanie

Betesda (escytalopram) to krople SSRI stosowane raz dziennie w depresji i zaburzeniach lękowych. Wymagają czujności pod kątem zaburzeń rytmu serca (wydłużenie repolaryzacji komór w EKG), interakcji lekowych i objawów odstawiennych – dawkowanie i czas trwania terapii powinny być ustalane przez lekarza. Postać kropli ułatwia precyzyjne odmierzanie dawki i może być wygodna dla osób mających trudności z połykaniem tabletek.

Materiał ma edukacyjno-informacyjny charakter i nie zastępuje porady lekarskiej. O wystawieniu e recepty decyduje lekarz po analizie wywiadu i przeciwwskazań – lekarz może odmówić, jeśli uzna, że lek nie jest dla Ciebie bezpieczny. W przypadku niektórych leków konieczne jest okazanie dokumentacji medycznej (np. wcześniejszych recept, wyników badań, karty informacyjnej) potwierdzającej wskazania lub dotychczasowe stosowanie – jej brak może skutkować odmową wystawienia recepty.